Қалдықтарды өңдеу және топырақ құнарлығын қалпына келтіру

ҚМГ өндірістік қызметі: бұрғылау қалдықтары (пайдаланылған бұрғылау ерітінділері мен қоқырдар), құрамында мұнай бар қалдықтар (түбіндегі жауын-шашын, мұнаймен ластанған топырақ, мұнай қоқырдары), пайдаланылған катализаторлар және химиялық реагенттер сияқты өндіріс қалдықтарының пайда болуына алып келеді.

Барлық объектілер бойынша қосалқы қызметтен де қалдықтар түзіледі, мысалы: құрылыс қалдықтары, майланған шүберек, пайдаланылған жаққыш майлар және т.б.

ҚМГ қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясат қағидаттарын мүлтіксіз сақтауға, сондай-ақ қалдықтарды басқару бөлігінде ҚМГ Экологиялық саясат қағидаттарын іске асыруға және енгізуге ұмтылады:

• Қалдықтардың түзілу көлемін қысқартуды және олармен қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз ету. 
• Топырақтың, атмосфералық ауаның немесе су ресурстарының қайталама ластануын болдырмайтындай қалдықтарды қалпына келтіру технологияларының жиынтығын қолдану. 
• Ресурстарды үнемдейтін, қалдықтары аз, экологиялық қауіпсіз технологияларды енгізу.

Объектілерде түзілетін қалдықтар олардың пайда болуының бастапқы кезеңінде бөлек жиналады, түзілетін қалдықтар өлшеу жабдығында өлшенеді, сұйық қалдықтар үшін қалдықтар көлемін өлшеу стандартталған немесе градуирленген ыдыстарда жүзеге асырылады.

ҚМГ-ның барлық объектілерінде қалдықтардың түрлері, саны және қасиеттері бойынша есепке алу жүзеге асырылады.

Қалдықтарды есепке алу нәтижелері қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға, сондай-ақ ҚМГ-ға HSE KMG ақпараттық жүйесіне ұсынылады.

Қалдықтар пайда болған сәттен бастап қалдықтарды жинақтау, қалдықтарды көму немесе оларды өз күшімен немесе мамандандырылған ұйымдарды тарта отырып қалпына келтіруге және/немесе жоюға жіберу жүзеге асырылады.

Қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою бойынша тартылатын мамандандырылған ұйымдарда міндетті түрде барлық қажетті рұқсат беру құжаттары болады:

• Тиісті қауіпті қалдықтарды өңдеуге, залалсыздандыруға, кәдеге жаратуға және (немесе) жоюға арналған лицензия.
• Қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіпті емес тиісті қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою қызметінің басталғаны туралы хабарлама. 
• Әсер етуге экологиялық рұқсат.

Тасымалдау кезінде қалдықтардың әсерін азайту мақсатында ҚМГ ЕТҰ мамандандырылған ұйымдарға қалдықтардың ең аз орын ауыстыруы немесе оларды ҚМГ ЕТҰ аумағында қалпына келтіру туралы талаптар белгіленеді.

Мамандандырылған ұйымдар жаңадан түзілген және бұрын жинақталған қалдықтарды қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды ҚМГ ЕТҰ тарапынан жасалған шарттың техникалық ерекшелігіне, сондай-ақ қалдықтарды қалпына келтіру мен жоюдың, оның ішінде қалдықтарды қалпына келтіру жөніндегі объектілерге барудың жобалық шешімдеріне сәйкестігін бақылайды, қажет болған жағдайда қалпына келтірілген қалдықтарға бақылау зертханалық талдаулар жүргізіледі.

2023 жылы ҚМГ-ның түзілген және жинақталған қалдықтарды қалпына келтіруге жұмсаған шығыстары 22,9 млрд теңгені құрады.

2019 жылғы 6 тамыздағы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі мен ҚМГ арасындағы «Ынтымақтастық туралы меморандум» шеңберінде ММГ, ӨМГ және ҚБМ объектілерінде құрамында мұнайы бар тарихи қалдықтарды кәдеге жарату және мұнаймен ластанған жерлерді тазарту жөніндегі жұмыстар жалғасуда.

ЕМГ сондай-ақ тарихи ластануларды жою бойынша жұмыстар жүргізеді, 2022 жылы келісімшарттық аумақтар шегінде тарихи мұнаймен ластанған жерлерді тазарту жөніндегі жұмыстарды аяқтады, қалпына келтіру жобасына және оған Мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысына сәйкес келісімшарттық аумақтардан тыс жерлерде тарихи ластануларды жою жөніндегі жұмыстар жүргізілуде.

2023 жылы барлығы 1 145,04 мың тонна тарихи қалдықтар кәдеге жаратылды, оларды орналастыру орындарының учаскелері қалпына келтірілді, тарихи мұнай қалдықтарының қалған көлемін нақтылау бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Қалпына келтіруге және жоюға жіберілген қалдықтар (тонна)